Ons hele lichaam werkt en functioneert met behulp van hormonen, maar wat zijn hormonen eigenlijk precies? Een hormoon is een chemische stof die je lichaam aanmaakt om verschillende processen in het lichaam te regelen en aan te sturen, zoals de stofwisseling, de voortplanting, onze reactie op gevaar en de slaap. Hormonen zijn ontzettend belangrijk en wanneer ze uit balans zijn, kan dit een hoop lichamelijke én mentale klachten met zich meebrengen. 

Wat zijn hormonen?

In ons lichaam hebben we meer dan vijftig verschillende hormonen. Hormonen verplaatsen zich door de bloedbaan. Ze beïnvloeden twee soorten trajecten in het lichaam: langlopende lichaamsprocessen en kortlopende lichaamsprocessen. Bij langlopende lichaamsprocessen moet je denken aan groeien en puberteit. Een kortlopend lichaamsproces is bijvoorbeeld een verhoogde bloeddruk en hartslag als gevolg van een stressvolle of angstige gebeurtenis. Hormonen beïnvloeden de stofwisseling, je gedrag, geslachtskenmerken, gevoelens en emoties en je water- en zouthuishouding. Dit doen ze je leven lang. Daardoor staan hormonen aan de basis van ons lichaam en onze geest. De verschillende hormonen hebben zeer uiteenlopende doelen en taken. Zo helpt melatonine ons lichaam tot rust te brengen zodat we kunnen gaan slapen en zorgt insuline ervoor dat lichaamscellen glucose opnemen. 

Hoe werken hormonen?

Hormonen worden op  verschillende plekken in het lichaam aangemaakt. Namelijk: 

• In het hoofd, in de hypothalamus en de hypofyse. 
• In de buik, in de bijnieren en de alvleesklier
• In de hals, in de schildklier en bijschildklieren 
• In de eierstokken of teelballen 

Hormonen werken als een soort communicatiemiddel tussen cellen binnen ons lichaam. Loopt deze ‘communicatie’ verkeerd, dan wordt ons lichaam ziek. Hormonen spelen dan ook een grote rol bij ziekten. Maakt het lichaam niet genoeg insuline aan, of reageert je lichaam niet goed op insuline, dan spreken we van suikerziekte. Hormonen zijn dus enorm  belangrijk bij alle processen in ons lichaam. Afgestemd op de behoefte van het lichaam wordt een bepaalde hoeveelheid hormonen afgegeven en door het lichaam verwerkt. Een ontzettend slim systeem! 

Vrouwelijke en mannelijke geslachtshormonen

De geslachtshormonen zijn bij vrouwen en mannen verschillend. Het mannelijk hormoon is testosteron, voor vrouwen gaat het om oestrogeen en progesteron. Oestrogeen en progesteron zijn samen essentieel bij de regulatie en het verloop van de menstruatiecyclus, de vruchtbaarheid en de zwangerschap van een vrouw. Ze worden voor het eerst aangemaakt wanneer meisjes in de puberteit komen en als gevolg hiervan verandert het lichaam en komt de menstruatie op gang. Ook mannen maken lage concentraties van oestrogeen aan, terwijl vrouwen ook een kleine hoeveelheid testosteron aanmaken. Bij beiden heeft testosteron bijvoorbeeld als functie om seksueel verlangen te stimuleren. Oestrogeen heeft bij beiden een functie in de regulering van de botgezondheid en de suiker- en vetstofwisseling. Wanneer mannen en vrouwen ouder worden, neemt de aanmaak van de geslachtshormonen af. Hierdoor ontstaat er vaak een disbalans in de hormoonspiegel. Veel vrouwen krijgen als gevolg hiervan te kampen met lichamelijke en mentale klachten die ze voorheen nooit hadden. 

Wanneer zijn hormonen in disbalans?

Een disbalans in de hormoonhuishouding gaat vaak gepaard met klachten die veel mensen niet direct aan de hormonen koppelen. Hierdoor kan het lastig zijn de oorsprong te herkennen. Je ervaart bijvoorbeeld klachten als: 

• Spijsverteringsklachten
• Verandering in hongergevoel en wisselingen in gewicht
• Aankomen in gewicht, vooral rond de taille
• Laag libido 
• Hoofdpijn of migraine
• Haaruitval en/of broze nagels 
• Stemmingswisselingen
• Concentratieproblemen 
• Een afwijkende menstruatie 
• Meer dorst en/of veel urineren 
• Vocht vasthouden
• Vermoeidheid

Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor een hormonale disbalans, bij zowel mannen en vrouwen. Bijvoorbeeld door leeftijd, gedurende de puberteit, menopauze of penopauze. Ook kunnen voedselallergieën, ziekte of spijsverteringsproblemen de hormoonhuishouding verstoren. 

Hormonen terug in balans brengen

Hormonen hebben een gezond, gevoed lichaam nodig om hun werk te kunnen doen. Gezond eten is dan ook erg belangrijk. Drink genoeg water en beperk de inname van cafeïne, alcohol en suiker. Voldoende slaap en genoeg bewegen dragen hier ook aan bij. Het is geen hogere wiskunde, maar die veranderingen in je leven maken kan soms ontzettend lastig zijn. Probeer te werken aan je ongezonde gewoontes. Vaak weet je zelf wel wat deze zijn. Denk aan je telefoongebruik, slaaptijden, roken of drinken of ongezonde voeding. Natuurlijk is dat af en toe geen probleem, maar wanneer deze dingen routinematig gebeuren kan dit dus je hormoonhuishouding gaan beïnvloeden. Veel mensen hebben een complexe relatie met voeding of vinden het lastig om met aandacht te eten. Want wat is goed voor je, hoe creëer je een gezonde relatie met voeding die je vast kunt houden, zodat je echt de verschillen gaat merken? Dan kan het goed zijn om hulp in te schakelen. 

Wat kan coaching voor mij betekenen?

Hormonen zijn goed te beïnvloeden met leefstijlcoaching, aangeboden door Astrid van AZ-co. Zo kunnen we de hormoonbalans bijvoorbeeld bevorderen door middel van aanpassingen in voeding, of door meer of andere vormen van beweging. Ook kan stressbeheersing door onder andere andere mindfulness- of ademhalingsoefeningen helpen. Verder is het inplannen van rust, iets dat weinig mensen doen, heel goed voor je hormoonbalans, en daarmee voor je hele lichaam. Vaak zijn we alsmaar druk en nemen we zelden de tijd om écht stil te staan, of gewoon een middag helemaal niks te doen. Dit is voor veel mensen onnatuurlijk, maar kan zó belangrijk zijn. Door zelf de controle over je hormonen terug te nemen, zet je de eerste stap naar een gebalanceerd leven waarin je niet tegen je lichaam werkt, maar in harmonie bent met je lijf en hormonen.